Το μεγάλο “κούρεμα”: το PSI και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου

“Η σύνοδος των Πρυτάνεων συνήλθε έκτακτα σήμερα για να επιληφθεί το θέματος της απομείωσης των καταθέσεων που είχαν τα πανεπιστήμια στην τράπεζα της Ελλάδος. Να εξηγήσω ότι οι οι καταθέσεις αυτές των πανεπιστημίων και οι λογαριασμοί προερχόταν από την τελευταία επιχορήγηση, από επισφάλειες ή δαπάνες προηγούμενων χρήσεων οι οποίες δεν είχαν εκπληρωθεί, δεν καταφέραμε να τις εκπληρώσουμε. Αυτή τη στιγμή έχοντας τα στοιχεία από 17 πανεπιστήμια, έχουμε και 4 πανεπιστήμια τα οποία είχαν μηδενικούς λογαριασμούς και υπάρχει κι ένα πανεπιστήμιο το οποίο έχει αρνητικό λογαριασμό, αφορούσε ένα ποσό 120 εκατομμυρίων το οποίο απομειώθηκε στα 33 εκατομμύρια. Είναι μία μείωση περίπου της τάξεως του 73%. Αυτό δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στην οικονομική λειτουργία και τη συνέχεια των πανεπιστημίων. Τα περισσότερα πανεπιστήμια στον επόμενο μήνα θα αδυνατούν να καλύψουν πραγματικές τους λειτουργικές ανάγκες και ως σύνοδος επιφυλασσόμαστε για τη λειτουργία των ιδρυμάτων και σαν διοικήσεις πια δεν ξέρουμε αν θα μπορούμε να λειτουργήσουμε την καθημερινότητα των πανεπιστημίων.” Έτσι ξεκίνησε η ενημέρωση από τον πρύτανη του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρου της συνόδου των πρυτάνεων Τρ. Αλμπάνη. Η σύνοδος πραγματοποιήθηκε εκτάκτως στην Αθήνα την Τρίτη, ακολουθώντας την συνεδρίαση της συνόδου των προέδρων των ΤΕΙ της χώρας τη Δευτέρα.

Όλα τα παραπάνω εκπαιδευτικά ιδρύματα είδαν τα αποθεματικά τους να υφίστανται τις συνέπειες της εφαρμογής του PSI, δηλαδή να “κουρεύονται” και μάλιστα χωρίς να έχουν ενημερωθεί οι διοικήσεις των ιδρυμάτων. Και δεν ήταν μόνο τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Αντίστοιχες καταγγελίες έγιναν από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων για τη χρηματική περιουσία του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, που είδε τη χρηματική του περιουσία από 30 εκατομμύρια ευρώ να κουρεύεται στα 9 εκατομμύρια, με διαθέσιμα κεφάλαια κίνησης μόλις 2 εκατομμύρια.

Με τον ίδιο τρόπο η τράπεζα της Ελλάδος ενημέρωσε τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας ότι το κεφάλαιό του, που ανερχόταν σε 365.169.123 ευρώ στις 9 Μάρτη “κουρεύτηκε” με αποτέλεσμα να μειωθεί στα 208.820.699 ευρώ, ενώ η τρέχουσα αξία του ενεργητικού του ανέρχεται πλέον σε 111.671.072 ευρώ. Και ακολούθησαν αντίστοιχες καταγγελίες από νοσοκομεία τόσο της Αθήνας όσο και της περιφέρειας και άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της συνόδου των πρυτάνεων κος Αλμπάνης καταγγέλλει πως αυτή τη στιγμή υπάρχουν έξι πανεπιστήμια τα οποία έχουν μηδενικούς λογαριασμούς και οι ανάγκες τους όσον αφορά τη φοιτητική μέριμνα, τις ανελαστικές δαπάνες ΔΕΗ, ύδρευση και τη λειτουργία εργαστηρίων με αναλώσιμα κάνει αδύνατη τη συνέχεια της λειτουργίας τους. Σε ερώτηση μας μάλιστα για το αν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων είχαν τακτική ενημέρωση για τη διαχείριση των αποθεματικών τους από την τράπεζα της Ελλάδος είναι αποκαλυπτικός: “η διαχείριση αυτών των λογαριασμών γινόταν μέσα από κοινούς λογαριασμούς. Από τους κοινούς λογαριασμούς προέκυπταν πρόσοδοι. Δεν μιλάμε για τόκους, μιλάμε με βάση την επένδυση που γινόταν σε ομόλογα άρα προέκυπταν μερίσματα για τα πανεπιστήμια, για τους κοινούς λογαριασμούς και θα' πρεπε τα ιδρύματα κάθε έξι μήνες να ενημερώνονται και αυτά να ενσωματώνονται στους λογαριασμούς των πανεπιστημίων. Ουδέποτε από το 1997 που ισχύει ο νόμος αυτά ενσωματώθηκαν και δε γνωρίζουμε και αναζητούμε αυτές τις προσόδους και γι΄αυτό επικαλούμαι ότι αν υπάρχουν ευθύνες θα αναζητηθούν γιατί αυτά τα χρήματα δεν δόθηκαν στα πανεπιστήμια.”

Η διαχείριση των αποθεματικών των ΝΠΔΔ έχει περάσει στη δικαιοδοσία της Τράπεζας της Ελλάδος με νόμο του 97 (Υπ. Οικ. Γιάννος Παπαντωνίου, Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, Πρόεδρος ΤτΕ Λουκάς Παπαδήμος).

Σε συνομιλία με στέλεχος της τράπεζας, τον οικονομολόγο Δημοσθένη Αλεξίου, μαθαίνουμε ότι η Τράπεζα υποχρεωτικά συγκεντρώνει όλα τα αποθεματικά, ότι δηλαδή περισσεύει από την ταμειακή διαχείριση, σε μια δεξαμενή χρήματος που αποκαλείται Κοινό Κεφάλαιο. Το κοινό κεφάλαιο υποχρεωτικά επενδύεται σε καθημερινή βάση από την τράπεζα και μόνο σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου. Τα λεγόμενα ασφαλή προϊόντα.

«Εμείς ότι παίρνουμε εδώ το παίρνουμε και επενδύουμε όχι ατομικά. Παίρνουμε συλλογικά τα λεφτά και τα επενδύουμε. Όταν τα πράγματα ήταν καλά, δεν υπήρχε πρόβλημα. Ανά πάσα στιγμή ερχόταν κάποιος και ζήταγε χρήματα, τα δίναμε. Τώρα μετά το κούρεμα και επειδή οι αγορές δεν είναι ανοιχτές, έχουμε βάλει το διαθέσιμο προς ανάληψη (αποτίμηση), για να μπορούμε να ανταποκριθούμε».

Το σύστημα ήταν λειτουργικό προ κρίσης, αλλά με την ουσιαστική χρεοκοπία του ελληνικού κράτους εμφανίζετε ανεπαρκές για να προστατέψει τους καταθέτες του Κοινού Κεφαλαίου.

Σύμφωνα με την ΤτΕ δεν υπήρχε νομική υποχρέωση της να ενημερώσει ή να ζητήσει έγκριση από τα ΝΠΔΔ για την ένταξη τους στο PSI. Ωστόσο μένει ανοιχτό το πολιτικό θέμα για την έλλειψη πρόνοιας από τους αρμόδιους υπουργούς να προστατέψουν τα ταμεία από το κούρεμα και τις συνέπειες τους. «Εάν μας έλεγε το υπουργείο ή αν άλλαζε ο νόμος, θα είχαμε σταματήσει τις επενδύσεις σε ομόλογα πολύ πριν. Αλλά τι να πούμε σε κάθε ΝΠΔΔ, να μην εφαρμόσει το νόμο, μη μας τα φέρει; Μες τα δυο χρόνια που μεσολάβησαν δεν μπορούσε να τους ενημερώσει κανείς από τα υπουργεία;» Οι δυνατότητες να μειωθεί σημαντικά η ζημιά των ΝΠΔΔ δεν αξιοποιούνται, ενώ από πληροφορίες του Radiobubble φαίνεται ότι κάποιοι διοικητές ΝΠΔΔ που ενημερώθηκαν για το επικείμενο κούρεμα πρόλαβαν να αποσύρουν χρήματα εγκαίρως από το Κοινό Κεφάλαιο.

Νομικές ευθύνες, απλά διοικητικές ή διαχειριστικές ευθύνες ή διαχρονικές πολιτικές ευθύνες για την τύχη του κοινωνικού πλούτου και των κοινωνικών δομών της χώρας;

Το ρεπορτάζ ξεδιπλώνουν σε μια έκτακτη εκπομπή στο Radiobubble ο Αποστόλης Φωτιάδης και η Jaquou Utopie .