The Migrants' Files - Μέρος δεύτερο - Οι ροές του Χρήματος

Τον Αύγουστο του 2013 μια ευρωπαϊκή ομάδα δεκαπέντε δημοσιογράφων, στατιστικολόγων και προγραμματιστών ξεκίνησε την έρευνα δημοσιογραφίας δεδομένων The Migrants’ Files. Πρώτος στόχος ήταν να διερευνηθεί το κόστος σε ανθρώπινες ζωές των ευρωπαϊκών πολιτικών μετανάστευσης. Στα αποτελέσματα αυτής της έρευνας για πρώτη φορά καταγράφηκε ένας ανατριχιαστικός αριθμός: από το 2000 ως σήμερα περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να περάσουν τα τείχη της Ευρώπης Φρούριο. Και η έρευνα, στην οποία συμμετείχε το radiobubble με την ομάδα του rbdata, βραβεύτηκε με δύο διεθνή βραβεία.
Αυτή τη φορά η ομάδα του Migrants’ Files επιχειρεί να καταγράψει το οικονομικό κόστος των ευρωπαϊκών επιλογών ή, τουλάχιστον ένα μέρος του. Ένα κόστος που πληρώνεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση στην προσπάθειά της να σταματήσει τις μεταναστευτικές ροές, κι επομένως από τους ευρωπαίους πολίτες, όσο κι από τους ίδιους τους πρόσφυγες και μετανάστες που μην έχοντας νόμιμο τρόπο να διασχίσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα βρίσκονται οικονομικοί όμηροι στα χέρια διακινητών. Και ταυτόχρονα διακινδυνεύουν τη ζωή τους.

#GenerationE : η νέα γενιά της Εξόδου

Photo by Flickr user JD Hancock, available under a CC-BY 2.0 license.

Είστε κάτω από 40 χρονών και αφήσατε την Ελλάδα για να ζήσετε στην Ευρώπη; Πάρτε μέρος στην διαδικτυακή έρευνα του #GenerationE εδώ.

Από την ιστοσελίδα του rbdata

Τους συναντάς σε διαδικτυακές ομάδες και φόρουμ να ανταλλάσουν πληροφορίες και συμβουλές. Τους συναντάς στις πύλες επιβίβασης των αεροδρομίων με το πιο οικονομικό εισιτήριο στο χέρι. Μοιράζονται φωτογραφίες από νέες πόλεις στα κοινωνικά δίκτυα. Κατά εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστεύουν κάθε χρόνο με στόχο μια άλλη ζωή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για νέους, πολίτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που με μια βαλίτσα στο χέρι αφήνουν τη χώρα τους προς αναζήτηση εργασιακού μέλλοντος εντός της Ενωμένης Ευρώπης, αλλά και εκτός. Κάποιοι από αυτούς θα αποτελέσουν σε μελέτες την «διαρροή εγκεφάλων», την «εξαγωγή ευφυΐας»  ή τη «διαρροή ταλέντων» ενώ άλλοι θα είναι απλά αυτοί που σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας της Ισπανίας  δημιουργούν τη «διεθνή κινητικότητα».

Πολλοί από αυτούς ξεκίνησαν από την Ισπανία, όπου η ανεργία των νέων αγγίζει το 53,8%, την Πορτογαλία όπου αντίστοιχα το 36% των νέων δεν βρίσκει εργασία, την Ιταλία του 43,7% των νέων ανέργων και φυσικά την Ελλάδα, όπου σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο τρίμηνο του 2014 το ποσοστό ανεργίας στους νέους ηλικίας 15-24 ετών προσεγγίζει το 56,7% και είναι το μεγαλύτερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή είναι λοιπόν η Generation E, η νέα γενιά των ευρωπαίων «expats», των απόδημων από τις χώρες της κρίσης όπου το μέλλον τους διαγραφόταν τα τελευταία χρόνια αβέβαιο.

«Ε» όπως Έξοδος

Στην Πορτογαλία, οι νέοι μεταξύ 20 και 40 ετών που εγκατέλειψαν τη χώρα από το 2010, μόνιμα ή προσωρινά, είναι τόσοι όσος ο πληθυσμός της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της, του Πόρτο. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Πορτογαλίας , το 2012 και το 2013 περισσότεροι από 105.000 Πορτογάλοι κάθε ηλικίας έγιναν μετανάστες. Από το 2010 ο αριθμός αυτός αγγίζει τους 175.000. Στα chek-in του αεροδρομίου του Πόρτο περισσότεροι από 200.000 νέοι πήραν κάρτες επιβίβασης προς αναχώρηση.

Προσωρινά στοιχεία από την Ισπανία αναφέρουν ότι περίπου 35.000 άνθρωποι μεταξύ 20 και 40 ετών έχουν μεταναστεύσει το 2013, όμως, όπως και σε άλλες χώρες, πιστεύεται ότι οι εθνικές πηγές «υποτιμούν σημαντικά μετανάστευση». Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2013 από το Ανώτατο Συμβούλιο Επιστημονικών Ερευνών (CSIC) αναφέρει πως «είναι πιο πιθανό ότι (συνολικά ο αριθμός των ισπανών μεταναστών) αγγίζει τους 700.000 μεταξύ 2008 και 2012 από τους 225.000 που εκτιμάται από επίσημες πηγές.»

Στην περίπτωση της Ιταλίας, σύμφωνα με στοιχεία του Aire, του μητρώου Ιταλών πολιτών που ζουν στο εξωτερικό, καταγράφηκαν 94.000 Ιταλοί μετανάστες το 2013 - μια αύξηση της τάξης του 19,2% σε σύγκριση με το 2012. Οι μισοί από αυτούς είναι νέοι, με ηλικία κάτω των 40 ετών.

Η ελληνική γενιά της εξόδου

Στην Ελλάδα, όπου περισσότεροι από ένας στους δύο νέους είναι άνεργοι, οι εκτιμήσεις για τη μετανάστευση βασίζονται σε στοιχεία που παραμένουν αποσπασματικά. Άλλωστε η απάντηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σε ερώτηση του Generation E  ήταν πως δεν διαθέτει στοιχεία για τις ροές μετανάστευσης των ελλήνων πολιτών στο εξωτερικό. Η καταγραφή εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνεται μερικώς με στοιχεία όπως αυτά της Στατιστικής Υπηρεσίας της Γερμανίας που αναφέρουν πως το 2013 29.130 Έλληνες εγγράφηκαν στο μητρώο αλλοδαπών της χώρας. Από αυτούς οι 16.252 ήταν μεταξύ 20 και 45 ετών. Την ίδια στιγμή τα στοιχεία της Eurostat αναφέρουν τον πληθυσμό που εγκατέλειψε την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνουν σε αυτόν τους Έλληνες πολίτες.

Πρόσφατη έρευνα της Κάπα Research  έδειξε ότι επτά στους δέκα έλληνες αποφοίτους επιθυμούν να φύγουν στο εξωτερικό για να εργαστούν, ενώ ένας στους δέκα ήδη ψάχνει για δουλειά σε άλλη χώρα ή προσπαθεί να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό για να αποκτήσει πρόσβαση σε άλλες αγορές εργασίας. Την ίδια περίοδο, σε δημοσίευμα στην περιοδική Ενημέρωση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ με τίτλο «Νέοι και Πολιτικές Απασχόλησης», η ερευνήτρια του Ινστιτούτου κα. Πέννυ Γεωργιάδου αναφέρεται στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας από τον οικονομικό γεωγράφο και καθηγητή κ. Λόη Λαμπριανίδη μεταξύ του 2009 και 2011 και σύμφωνα με την οποία περίπου 114.000 - 139.000 Έλληνες επιστήμονες εργάζονται στο εξωτερικό. Στοιχεία για τη φυγή των ελλήνων επιστημόνων συγκεντρώνουν και επαγγελματικοί σύλλογοι, όπως ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών σύμφωνα με τον οποίο σχεδόν 6.000 γιατροί μετανάστευσαν από το 2009 έως και το 2013. H ίδια ανοδική πορεία καταγράφεται και το α΄ εξάμηνο του 2014, καθώς ήδη έχουν εκδοθεί μόνο από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών 830 πιστοποιητικά για το εξωτερικό (πηγή: Ημερησία). Όμως δεν είναι μόνο οι πτυχιούχοι που αναζητούν εργασία και μέλλον έξω από τα ελληνικά σύνορα.

#GenerationE

Πόσοι νέοι Ευρωπαίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από την ανεργία μεταναστεύοντας; Ποιοι  και πόσοι είναι οι νέοι Έλληνες μετανάστες; Ποια ήταν η θρυαλλίδα που τους οδήγησε στο να εγκαταλείψουν τη χώρα που γεννήθηκαν; Η γενιά που ενηλικιώθηκε με τις εικόνες των τελετών Ολυμπιακών αγώνων ψάχνει τώρα μια καλύτερη τύχη στο εξωτερικό, προσπαθώντας να ξεφύγει από τα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης. Ποιος δυσκολίες αντιμετωπίζει και τι ελπίζει για το μέλλον; Εκπληρώνει τα όνειρά της; Θέλει να επιστρέψει;

Με το #GenerationE  αυτή η γενιά που ζει σε μια Ευρώπη που μοιάζει χωρίς σύνορα, αλλά που διαχωρίζεται από την οικονομία, μπορεί να μοιραστεί τις ιστορίες της σε πρώτο πρόσωπο. Αυτές οι ιστορίες μετανάστευσης ή φυγής θα συλλέγονται από στα πορτογαλικά, ιταλικά, ελληνικά, ισπανικά και αγγλικά μέσα από την ιστοσελίδα GenerationE.eu.

Αν είστε κάτω των 40 και φύγατε από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, πείτε μας την ιστορία σας. Αν έχετε φίλους που έφυγαν από τη χώρα τους και ζουν πια σε κάποια από τις χώρες της Ευρώπης προσκαλέστε τους να μοιραστούν την ιστορία τους στο GenerationE.eu..

Κατερίνα Σταυρούλα

***

H έρευνα δημοσιογραφίας δεδομένων Generation E πραγματοποιείται από τους δημοσιογράφους Jacopo Ottaviani (project manager), Daniele Grasso, Κατερίνα Σταυρούλα και την ομάδα Journalism++ Porto που αποτελούν οι Sara Moreira,  Ricardo Lafuente και Ana Carvalho. Συνεργάζονται τα μέσα ενημέρωσης Il Fatto Quotidiano (Ιταλία), El Confidencial (Ισπανία), P3/Publico (Πορτογαλία) και Radiobubble (Ελλάδα). Η έρευνα πραγματοποιείται με την υποστήριξη του JournalismFund.eu

Μπορείτε να συμμετέχετε στην έρευνα δημοσιογραφίας δεδομένων #GenerationE στο http://www.generatione.eu/

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εξέλιξη του Generation E στην επίσημη ιστοσελίδα του, στην σελίδα GenerationE στο Facebook και μέσω του hashtag  #GenerationE στο Twitter. Για να γίνετε μέλος της κοινότητας και να γνωρίσετε κι άλλους ευρωπαίους μετανάστες μπορείτε να συμμετέχετε στην επίσημη ομάδα της Generation E.

Το The Migrants Files –και το Radiobubble– βραβεύονται στα Data Journalism Awards 2014

Η διεθνής δημοσιογραφική έρευνα δεδομένων "The Migrants Files", η πρώτη συγκεντρωτική καταγραφή των θανάτων μεταναστών στην προσπάθειά τους να περάσουν τα τείχη της Ευρώπης Φρούριο, στην οποία συμμετείχε και το radiobubble με το project "Τα Θανατηφόρα Τείχη της Ευρώπης", κέρδισε χθες το πρώτο βραβείο στην κατηγορία "Data story or group of stories on a single topic" των Data Journalism Awards 2014 που διοργανώνει στα πλαίσια του GEN Summit 2014 η διεθνώς αναγνωρισμένη δημοσιογραφική κοινότητα του Global Editors Network. Είναι η πρώτη φορά που μέσο ενημέρωσης απο την Ελλάδα είναι υποψήφιο σε αυτά τα βραβεία και φυσικά η πρώτη φορά που αυτό βραβεύεται.

Την έρευνα στην ελληνική γλώσσα μπορείτε να δείτε στον ιστότοπο rbdata.gr (τον πρώτο σχετικό με τη δημοσιογραφία δεδομένων στην Ελλάδα), που επιμελήθηκε η ομάδα των radiobubble, radiobubblenews και hackademy. 

 

Το ρεπορτάζ του Migrants Files επιλέχθηκε ανάμεσα σε 75 φιναλίστ σε 8 κατηγορίες που προέκυψαν από περισσότερα από 500 υποψήφια projects, ανάμεσά τους και ρεπορτάζ μεγάλων διεθνών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης όπως η Washington Post και οι New York Times. 

Πιο συγκεκριμένα στην κατηγορία "Data story or group of stories on a single topic" υπήρχαν 11 υποψηφιότητες μεταξύ των οποίων projects των New York Times, του Mother Jones και της Αργεντίνικης La Nación.

The Migrants Files | #MigrantsFiles from Journalism++ on Vimeo.

Το The Migrants Files είναι ένα έργο δημοσιογραφίας δεδομένων των ομάδων Journalism++ SAS, Journalism++ Stockholm και Dataninja, των μέσων Neue Zürcher Zeitung, El Confidencial, Sydsvenskan και radiobubble και των ανεξάρτητων δημοσιογράφων Jean-Marc Manach και Jacopo Ottaviani. Χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από το JournalismFund.eu. Οι κύριες πηγές δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για το The Migrants Files προήλθαν από προηγούμενη δουλειά των United for intercultural action, το Fortress Europe του Gabriele Del Grande και το Puls του Joint Research Center της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και σε επιπλέον έρευνα.

Με τη συγκέντρωση και τη δόμηση δεδομένων από ανοικτές πηγές, τα Migrants Files αποκάλυψαν αποκλειστικές πληροφορίες σχετικά με τους θανατηφόρους δρόμους που βαζίδουν οι μετανάστες στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη και τον όποιο αντίκτυπο έχει αυτό στις μεταναστευτικές πολιτικές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έρευνα διεξήχθη από περισσότερους από 10 δημοσιογράφοι από 6 ευρωπαϊκές χώρες. Το επίσημο hashtag του project είναι το # MigrantsFiles.

Οι συντελεστές του The Migrants Files αποφασίσαμε να αποδώσουμε το χρηματικό ποσό που συνοδεύει το βραβείο στις πηγές της έρευνας, στηρίζοντας την προσπάθεια τους, τον δημοσιογράφο Gabriele del Grande και τη νέα του ταινία, και την United for intercultural action against racism.

#rbnews 28: Μπαλτάκος, ακροδεξιά και στο βάθος νεκροί μετανάστες

Κεντρικό θέμα της εκπομπής της 4ης Απριλίου 2014, η υπόθεση "Baltakosgate". Ή αλλιώς το βίντεο που δημοσίευσε η Χρυσή Αυγή, στο οποίο φαίνεται ότι ο -πρώην πλέον- Γενικός Γραμματέας της Κυβέρνησης, Τάκης Μπαλτάκος, όχι μόνο συνεννοείται με τον βουλευτή της Χ.Α. Ηλία Κασιδιάρη για τις διώξεις των ακροδεξιών στελεχών του κόμματος, αλλά να δηλώνει ότι η Δικαιοσύνη χειραγωγείται από δύο υπουργούς και τον πρωθυπουργό (αναλυτικά για το περιεχόμενο του βίντεο, εδώ).

Στο στούντιο, καλεσμένη η δημοσιογράφος Βασιλική Σιούτη, το ρεπορτάζ της οποίας για το βίο και την πολιτεία του κ. Μπαλτάκου, έχει και διάρκεια και βάθος.