Πώς θα γίνει το Δημοψήφισμα. Τι ισχύει για την συμμετοχή του εκλογικού σώματος

Γράφει ο δολερός

Μετά τον αιφνιδιασμό του Πρωθυπουργού με την εξαγγελία για την διεξαγωγή Δημοψηφίσματος, όπως ήταν φυσικό άρχισε εντονότατος διάλογος τόσο για την ουσία όσο και για το τυπικό μέρος της διεξαγωγής του. Ας δούμε μερικά στοιχεία για το τι ισχύει σχετικά με το Δημοψήφισμα. Καθώς την ιστορία των δημοψηφισμάτων στην χώρα.



Θέμα: Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό το ερώτημα θα αφορά την νέα συμφωνία της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες στις 26 και 27 Οκτωβρίου. Αυτό είναι το περίγραμμα γιατί ακόμα δεν υπάρχουν οι λεπτομέρειες για την απόφαση της Συνόδου. Επίσης τίθεται ένα άλλο ερώτημα που αφορά στον αν η νέα συμφωνία με την νέα δανειακή σύμβαση θα έρθουν πρώτα προς επικύρωση από την Βουλή ή θα τεθούν πρώτα στην κρίση του Ελλήνων πολιτών. Ερώτημα εξαιρετικά σημαντικό, όπως θα δούμε παρακάτω για όσα προβλέπει ο Νόμος για τα δημοψηφίσματα.

Διενέργεια: Σύμφωνα με δηλώσεις σε Μ.Μ.Ε. του υπουργού Εσωτερικών κ. Χάρη Καστανίδη η νέα δανειακή σύμβαση θα είναι έτοιμη προς τα μέσα Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου. Από την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για την διεξαγωγή Δημοψηφίσματος απαιτούνται 30 ημέρες για τις κάλπες. Άρα ο πιθανότερος χρόνος είναι τα μέσα με τέλη Ιανουαρίου 2012.

Το Συνταγματικό και Νομικό πλαίσιο: Όπως θα δούμε και στην ιστορία των δημοψηφισμάτων, η τελευταία φορά που ο λαός κλήθηκε να αποφασίσει με δημοψήφισμα για εξαιρετικό εθνικό ζήτημα, ήταν το 1974 με το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ για την μορφή του πολιτεύματος. Άρα η εμπειρία πάνω στα δημοψηφίσματα είναι εξαιρετικά μικρή τουλάχιστον μετά την μεταπολίτευση.

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο το 2008 Ελληνικό Σύνταγμα, προβλέπονται δύο ειδών δημοψηφίσματα και όπως ισχύει με τον προσφάτως ψηφισθέντα από τη Βουλή εφαρμοστικό νόμο: το πρώτο είναι για «κρίσιμα εθνικά θέματα» και απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη της αυξημένης πλειοψηφίας των 151 βουλευτών και το δεύτερο για ψηφισμένο νομοσχέδιο που προκηρύσσεται με τη σύμφωνη γνώμη 180 βουλευτών.

Ειδικότερα, στο άρθρο 44 του Συντάγματος προβλέπονται τα εξής:

- O Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του υπουργικού Συμβουλίου.
- Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου (σ.σ.: 180 βουλευτές) και όπως ορίζουν ο Kανονισμός της Bουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής. Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Bουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με τον νόμο, το δημοψήφισμα προκηρύσσεται μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη της σχετικής απόφασης της Βουλής, ενώ για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας στον μεν πρώτο είδος δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα θα πρέπει η συμμετοχή των ψηφοφόρων θα είναι στο 40%, ενώ για το δεύτερο το λεγόμενο «νομοθετική» θα πρέπει στην κάλπη να προσέλθει το 50% του εκλογικού σώματος.

Ιστορικά στοιχεία: Επτά φορές από συστάσεως του νέου Ελληνικού Κράτος έχουν διεξαχθεί δημοψηφίσματα: Τα επτά δημοψηφίσματα πραγματοποιήθηκαν σε μια χρονική περίοδο 54 ετών, με τις έξι περιπτώσεις το ερώτημα να σχετίζεται με το πολίτευμα (βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία) και μια για την έγκριση συντάγματος. Τρία από τα επτά δημοψηφίσματα διενεργήθηκαν από δικτατορικά καθεστώτα, υπενθυμίζει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

1920: Η κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 5 Δεκεμβρίου με ερώτημα την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α'. Στο δημοψήφισμα δεν συμμετέχουν οι Φιλελεύθεροι. Η επάνοδος του εξόριστου βασιλιά εγκρίνεται με 99%. Το αποτέλεσμα ενοχλεί τις συμμαχικές δυνάμεις και κυρίως τη Βρετανία που δεν επιθυμεί την επιστροφή του φιλογερμανού Κωνσταντίνου. Οι σύμμαχοι παύουν να υποστηρίζουν την Ελλάδα προσφέροντας την υποστήριξή τους προς την Τουρκία. Η αλλαγή της στάσης των συμμάχων θεωρείται ένας από τους παράγοντες που συνέλαβαν καθοριστικά στη μικρασιατική καταστροφή.

1924: Η Δ' Συντακτική Εθνοσυνέλευση προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 13 Απριλίου με ερώτημα την κατάργηση της μοναρχίας. Η διαδικασία οργανώνεται από την κυβέρνηση Παπαναστασίου. Υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ψηφίζει το 69,95% των ψηφοφόρων και κατά το 30,05%. Την 1η Μαΐου της ίδιας χρονιάς ορκίζεται πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Παύλος Κουντουριώτης.

1935: Προκηρύχθηκε από το διδακτορικό δικτατορικό καθεστώς του Γεωργίου Κονδύλη κι έμεινε στην ιστορία ως "νόθο δημοψήφισμα". Το ερώτημα ήταν η κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας. Σύμφωνα με το επίσημο αποτέλεσμα, υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας ψήφισε το 97,88% των ψηφοφόρων, ενώ το "όχι" απέσπασε μόλις το 2,12%.

1946: Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη προκηρύσσει δημοψήφισμα για την 1η Σεπτεμβρίου. Οι επιλογές ήταν τρεις: υπέρ ή κατά της επανόδου του βασιλιά και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας. Υπέρ της επανόδου του βασιλιά Γεωργίου Β' ψήφισε το 69%, κατά το 20% και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας το 11%.

1968: Η χούντα των συνταγματαρχών διενεργεί δημοψήφισμα στις 29 Σεπτεμβρίου για σχέδιο συντάγματος που είχε εκπονήσει η ίδια. Στο δημοψήφισμα - παρωδία το "ναι" αποσπά ποσοστό 92,21% και το "όχι" το 7,79%. Στη διαδικασία δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι πολιτικοί κρατούμενοι που είχαν συλληφθεί ή εκτοπιστεί μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967.

1973: Το δεύτερο δημοψήφισμα - παρωδία της απριλιανής δικτατορίας πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου εκείνου του έτους. Τα ερωτήματα σχετίζονταν με την έγκριση μεταρρύθμισης του συντάγματος του 1968, την εκλογή προέδρου (Γεώργιος Παπαδόπουλος) και αντιπροέδρου (Οδυσσέας Αγγελής) της Δημοκρατίας για θητεία οκτώ ετών και την κατάργηση της μοναρχίας. Υπέρ ψήφισε το 78,43% και κατά το 21,57%.

1974: Μετά την πτώση της δικτατορίας, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή διενεργεί δημοψήφισμα με ερώτημα τη μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα διενεργήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου. Το 69,2% των ψηφοφόρων ψηφίζει κατά της βασιλευόμενης δημοκρατίας και κατά το 30,82%.

Υλικό:
Το άρθρο 44 παράγραφος 2 του Συντάγματος για τα Δημοψηφίσματα
Ο εφαρμοστικός Νόμος 4023/2011 για τα Δημοψηφίσματα όπως υπερψηφίστηκε στις 5 Οκτωβρίου από την Βουλή (Φ.Ε.Κ.Α' 220/24-1-2011). Το άρθρο 16 είναι αυτό που ρυθμίζει πότε είναι έγκυρο και πότε όχι ένα δημοψήφισμα, αναλόγως την συμμετοχή του εκλογικού σώματος.

Πηγές:
ΑΠΕ-ΜΠΕ
24h.gr
Αρχείο @doleross